Στὸ Εὐχολόγιο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας ὑπάρχει μία ἀκολουθία πολὺ διαδεδομένη. Αὐτὴ φέρει τὸν τίτλο: «Ἀκολουθία τοῦ Μικροῦ Ἁγιασμοῦ». Ὡς ἀκολουθία τῆς Ἐκκλησίας μας ἀνήκει στὶς μυστηριακὲς τελετές. Δηλαδή μὲ τὴν ἐπενέργεια τῆς ἐπικλήσεως τοῦ Παναγίου Πνεύματος διὰ τῶν ἱερῶν καθαγιαστικῶν εὐχῶν καθίσταται τὸ νερό, ἁγιασμός.
Ὁ Μικρὸς Ἁγιασμὸς τελεῖται ἀνὰ πᾶσα στιγμὴ καὶ σὲ κάθε περίπτωση καὶ περίσταση. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι πρῶτα τελεῖται τὸ κύριο μέρος τῆς ἀκολουθίας καὶ στὸ τέλος ἀνάλογα μὲ τὴν περίσταση προστίθεται μία ἤ περισσότερες εὐχὲς σχετικὲς μὲ τὸ αἴτημα τῶν πιστῶν ποὺ τελοῦν αὐτὴν τὴν ἀκολουθία. Π.χ. προσκαλεῖται ὁ ἱερέας νὰ τελέσει Μικρὸ Ἁγιασμὸ σὲ νέα οἰκία ἐνοριτῶν του. Ὁ ἱερέας διαβάζει τὸν γνωστὸ Μικρὸ Ἁγιασμὸ καὶ στὸ τέλος προσθέτει τὴν ἰδιαίτερη «εὐχὴ ἐπὶ θεμελίου οἴκου» ἤ «εὐχὴ ὅταν μέλλῃ τις εἰσελθεῖν εἰς οἶκον νέον» (βλ. Μικρὸν Εὐχολόγιον). Θὰ λέγαμε μὲ ἁπλὰ λόγια ὅτι ὁ Μικρὸς Ἁγιασμὸς εἶναι μιὰ ἀκολουθία ποὺ συνδέεται καὶ ταιριάζει μὲ ὅλες τὶς ἐκφάνσεις τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου.
Ὁ Μικρὸς Ἁγιασμός, κατὰ τὴν Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, τελεῖται συνήθως στοὺς Ἱεροὺς Ναοὺς κάθε Πρωτομηνιά. Ἐπίσης τελεῖται καὶ στὰ σπίτια τῶν πιστῶν. Δὲν ὑπάρχει κανένας ἀπολύτως κανόνας γιὰ τὴν συχνότητα τῆς τελέσεώς του. Μπορεῖ ὅμως ὁ κάθε πιστὸς νὰ ἁγιάζει τὸ σπίτι του προσκαλώντας στὸ σπίτι του τὸν ἱερέα καὶ νὰ τελεῖ τὸν Μικρὸ Ἁγιασμὸ ὅποτε ὑπάρχει ἀνάγκη καὶ κάποιος λόγος.
Γιὰ τὴν τέλεση τοῦ Μικροῦ Ἁγιασμοῦ ἀπαιτοῦνται ἐκ μέρους τῶν πιστῶν τὰ κάτωθι: Πρῶτα προετοιμάζεται ὁ χῶρος ὅπου θὰ τελεσθεῖ ὁ Μικρὸς Ἁγιασμός. Συνηθίζεται νὰ εἶναι ὁ καλύτερος χῶρος τοῦ σπιτιοῦ μας (π.χ. τὸ σαλόνι) ἤ ἐὰν ὑπάρχει κάποιο εἰκονοστάσιο στὸ σπίτι νὰ τελεῖται σ’ ἐκεῖνον τὸν χῶρο, ποὺ εἶναι ὁ τόπος προσευχῆς τῆς κατ’ οἶκον Ἐκκλησίας. Τοποθετεῖται στὸν χῶρο ποὺ ἐπιλέξαμε ἕνα ψηλὸ τραπέζι στὸ ὕψος τῆς τραπεζαρίας που τρῶμε. Πάνω στὸ τραπέζι ἁπλώνεται ἕνα καθαρὸ (κατὰ προτίμηση) λευκὸ τραπεζομάνδηλο κι ἔπειτα τοποθετοῦνται:
α) ἕνα μπόλ ἤ λεκάνη μὲ καθαρὸ νερό,
β) ἕνα ματσάκι βασιλικό (κατὰ προτίμηση) ἤ μιὰ ὁποιαδήποτε πρασινάδα,
γ) μία εἰκόνα (κατὰ προτίμηση) τοῦ Χριστοῦ ἤ τῆς Παναγίας μὲ τὸ Χριστό, καὶ φυσικὰ καὶ ἄλλες ὑπάρχουσες εἰκόνες ἁγίων τοῦ σπιτιοῦ,
δ) τὸ λιβανιστήρι (θυμιατό ἤ κατζίον) μὲ καρβουνάκι καὶ θυμίαμα,
ε) τὸ κανδηλάκι μὲ ἔλαιο καθαρὸ καὶ κανδηλήθρα ἀναμμένη (ποτέ στὸ κανδηλάκι μας δὲν καῖμε διάφορα αἰθέρια ἔλαια ἤ διάφορα ἔλαια ἄλλων καρπῶν, παρὰ μόνον λάδι ἐλιᾶς),
στ) δύο κεράκια σὲ κηροπήγια,
ζ) λευκὴ μικρὴ πετσέτα, καὶ
η) τὰ ὀνόματα ὑπὲρ ὑγείας (δὲν γράφουμε στὸν Μικρὸ Ἁγιασμὸ ὀνόματα ὑπὲρ ἀναπαύσεως κεκοιμημένων).
Ὑπάρχει μιὰ εὐλαβικὴ συνήθεια, ὁ Ἁγιασμὸς νὰ πίνεται καθημερινὰ κατὰ τὰ πρωϊνὰ πρὸ τῆς βρώσεως ὁποιαδήσποτε τροφῆς ἤ ποτοῦ ἤ νὰ πίνεται μετὰ τὴν βρώση τοῦ ἀντιδώρου. Ὁ Ἁγιασμὸς ἐπίσης φυλάσσεται στὸ εἰκονοστάσι τοῦ σπιτιοῦ μας.
Ἀκόμη πρέπει νὰ σημειώσουμε ὅτι ποτὲ δὲν πρέπει νὰ λαμβάνουμε «ἁγιάσματα» ἀπὸ κανέναν ὅταν δὲν γνωρίζουμε τὴν ποιότητα τῆς πίστεως ἐκείνου ποὺ μᾶς τὰ προσφέρει. Τὸ κύτταρο τῆς μυστηριακῆς καὶ ἁγιαστικῆς ζωῆς τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν εἶναι μόνον ἡ ἐνορία τους καὶ τὰ ἱερὰ σεβάσματά μας, δηλαδή τὰ μοναστήρια καὶ τὰ Ἁγιάσματα. Εἶναι οἱ τόποι ποὺ πρέπει νὰ ἐμπιστευόμαστε ὅλοι μας ἀνεπιφύλακτα.
Ἀκολούθως ἀναφέρουμε ἐπιγραμματικὰ μερικὲς περιπτώσεις ποὺ τελεῖται ὁ Μικρὸς Ἁγιασμός:
α) Σὲ ἀγορὰ καινούργιας οἰκίας ἤ σὲ διαμέρισμα ἤ σὲ κατάστημα-μαγαζὶ ποὺ ἐνοικιάζουμε καὶ κατοικοῦμε γιὰ πρώτη φορά,
β) Σὲ ἀγορὰ νέων ὀχημάτων, αὐτοκινήτων, μοτοποδηλάτων, μηχανῶν, ἀεροπλάνων, τρένων, καὶ γενικὰ μέσων μαζικῆς μεταφορᾶς,
γ) Σὲ ἀγρούς, δηλ. χωράφια καὶ κτήματα καλλιεργήσιμα ἤ μή (ἀμπελῶνες, ἐλαιῶνες κτλ.).
Γιὰ ὅλες τὶς ἀνωτέρω περιπτώσεις καὶ γιὰ ἄλλες ποὺ δὲν προαναφέραμε ὑπάρχουν εἰδικὲς εὐχὲς στὸ «Εὐχολόγιο» τῆς Ἐκκλησίας μας ποὺ τελοῦνται συναπτὰ μὲ τὴν ἀκολουθία τοῦ Μικροῦ Ἁγιασμοῦ.
